ارزیابی روند بیابانزایی با استفاده از RS و GIS در منطقه سیستان با تأکید بر پوشش گیاهی

ارزیابی روند بیابانزایی با استفاده از RS و GIS  در منطقه سیستان با تأکید بر پوشش گیاهی

دانشگاه زابل

پایان نامه کارشناسی ارشد

پژوهش حامد شفیعی

چکیده :

بیابان زایی، کاهش توان تولید بیولوژیک و تخریب سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک میباشد که در اثر عوامل طبیعی و انسانی رخ میدهد. از آنجا که عمده ترین تولیدات بیولوژیک در مناطق خشک و نیمه خشک مربوط به تولیدات گیاهی است ، لذا تخریب و زوال پوشش گیاهی از بارزترین مصادیق و معیارهای بیابانزایی است . هدف اصلی از اجرای این تحقیق ارزیابی روند بیابان زایی مبتنی بر درک تغییرات پوشش گیاهی می باشد که به کمک تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور انجام گرفت . در انجام این پژوهش، از داده های حاصل از نمونه گیریهای صحرایی، تصاویر ماهواره ای مربوط به سنجنده های ETM+ و TM با بازه زمانی 16 ساله و همچنین از نرم افزارهای سنجش از دور نظیر ENVI ، نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی نظیر ArcGIS و نرم افز ارهای آماری عمدتا از SPSS است فاده شد . پردازشهای لازم مثل تصحیحات هندسی و تصحیحات رادیومتریک، موزاییک سازی، جداسازی و برش منطقه مورد مطالعه، آنالیزهای OIF برروی تصاویر صورت گرفت . باندهای محاسباتی PCA تسلدکپ و شاخصهای گیاهی برای تصاویر سال 2006 تولید شد . نمونه گیری های صحرایی از پوشش گیاهی در 26 نقطه و در هر نقطه با 9 پلات با پراکنش مناسب انجام شد. نقاط برداشت در یک فایل وکتوری ثبت شده و سپس رستری شدند . بین داده های پوشش زمینی و ارزش طیفی پیکسلهای متناظر آنالیز رگرسیون خطی و غیرخطی صورت گرفت . بالاترین نتایج ه مبستگی برای شاخص های WDVI  و NDVIab ،MSAVI به ترتیب ب ا ضرایب همبستگی 0.89 ، 0.86، 0.84، 0.74 به دست آمد . پس از انتخاب نقاط تعلیمی، توسط طبقه بندی نظارت شده با الگوریتم بیشترین احتمال، تصاویر به دو کلاس پوشش و غیر پوشش تقسیم شدند و این کار برای هر چهار شاخص فوق الذکر انجام شد. سپس دقت نقشه های حاصل با بررسی نقاط واقعیت زمینی بر اساس ماتریس خطا ارزیابی شد که بالاترین دقت مربوط به نقشه حاصل از شاخص WDVI بود . در ابن نقشه سطح پوشش گیاهی برای سال 1990 ، 101247 هکتار به دست آمد که برای سال 2006 به 26475 هکتار کاهش یافت . سپس با آشکارسازی تغییرات، نقشه روند بیابانزایی تولید که بیانگر روند رو به رشد بیایانزایی است . در دوره 1990 تا 2006 از کل مساحت منطقه 11.37 درصد آن دچار تغییر شده بود. که 89.23 درصد از این تغییرات منفی (بیابانزایی) و 10.77 درصد مثبت (احیا) بوده است.

کلمات کلیدی: بیابانزایی، روند، شاخص، WDVI، سیستان، پوشش گیاهی