مفهوم بیابان، بیابان زایی و بیابان زدایی

بیابان :

هرچند هنوز نخبگان این حوزه در رسیدن به بازنمودی دقیق و مورد توافق همه ی گرایش هـای علمی مرتبط با بیابان، به اجماع نرسیدهاند، اما از جمع بست دیدگاه های مختلف می توان به این نتیجـه رسید: 

«بیابان به مناطق رو به اضمحلالی اطلاق می شود که یا استعداد رویشی خود را کـاملاً  از دسـت داده اند و یا دامنه ی آسیب پذیری حیات گیاهی و جانوری در آن بالا باشد.»

به سخنی دیگر، آنچـه کـه در همه ی اقسام بیابان ها، در هر زیست اقلیم سرد یا گرمی و با هر فاصله و ارتفـاعی از دریـا بـه عنـوان صفت بارز و مشترک دیده می شود، دشواری رویش گیاهی و نقصان کمی تنوع زیستی است.

بیابان زایی :

به معنای تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه خشک و خشـک نیمـه مرطـوب تحـت تـأثیر عوامل مختلف از جمله تغییرات آب و هوایی و فعالیت های انسانی است.

بیابان زدایی (مقابله با بیابان زایی) :

مجموع فعالیت هایی است کـه بخشـی از برنامـه توسـعه جـامع سـرزمین در منـاطق خشـک ، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب در راستای توسعه پایدار محسوب و هدف آن جلـوگیری یـا کـاهش تخریب سرزمین، احیاء زمین های تخریب شده و احیاء اراضی بیابانی شده است. 

بررسی میزان کاهش سرعت باد و رسوبات بادی توسط یک بادشکن چند ردیفه در سه رخداد طوفان گردوغبار

بررسی میزان کاهش سرعت باد و رسوبات بادی توسط یک بادشکن چند ردیفه در سه رخداد طوفان گردوغبار

محسن رضائی ترشیزی، عباس میری

منبع : نشریه مهندسی اکوسیستم بیابان؛ دوره ۹، شماره ۲۹ - ( ۱۲-۱۳۹۹ )

برای مشاهده مقاله به ادامه مطلب بروید

چکیده 

تشدید فرسایش بادی از پیامدهای خشکسالی و بیابازایی در منطقه سیستان است و یافتن راهکار مناسب جهت کاهش این پدیده ضروریست. استفاده از گیاهان بومی منطقه در غالب بادشکن می تواند موثرترین راهکار باشد. بنابراین در این تحقیق میزان کاهش سرعت باد و رسوبات بادی توسط یک بادشکن که از درختان گز در ۱۴ ردیف تشکیل شده است در منطقه نیاتک زابل بررسی گردید. بدین منظور سرعت باد و رسوبات بادی در ۷ ارتفاع از نزدیک سطح زمین تا تقریبا دو برابر ارتفاع بادشکن اندازه گیری گردید و مشاهده شد که سرعت باد و رسوبات بادی در داخل بادشکن ( ۲۵۶ = x متری) در تمام ارتفاعات کاهش قابل ملاحظه ای نشان می دهد. در بالادست ( ۱۰۰- = x متری) و پایین دست ( ۴۴۸ = x متری) بادشکن انحراف معیار رسوبات در ارتفاعات مورد بررسی از هم فاصله داشته ولی داخل بادشکن ( ۲۵۶ = x متری) به هم نزدیک شده است. کاهش بیش از ۳۰ درصدی سرعت باد و بیش از ۵۰ درصد رسوبات بادی در ارتفاعات مورد بررسی توسط بادشکن نشان می دهد که بادشکن از کارایی مناسبی در کنترل فرسایش بادی برخوردار می باشد.

بررسی توزیع عمودی رسوبات بادی توفان‌های گرد و غبار در منطقه سیستان

نویسندگان

• محسن رضائی ترشیزی 1
 عباس میری 2

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکدة آب و خاک، دانشگاه زابل، ایران.

2 استادیار، دانشکدة آب و خاک، دانشگاه زابل، ایران.

چکیده

وقوع خشکسالی های پی درپی در منطقه سیستان شرایط را برای تشدید فرسایش بادی و رخداد توفانهای گرد و غبار فراهم کرده است. به منظور مهار این پدیده ها بررسی آن ها از جنبه های مختلف ضروری است. بررسی توزیع عمودی رسوبات بادی برای ارزیابی مقدار انتقال رسوبات و اعتبارسنجی مدل های فرسایش بادی و همچنین شناخت سازوکار انتقال ذرات اهمیت دارد. در پژوهش حاضر شش رخداد توفان گرد و غبار در بازه زمانی چهار ماهه سال 1397 در منطقة سیستان بررسی شد و توزیع عمودی رسوبات بادی طی این رخدادها تحلیل شد. برای واکاوی هر رخداد، داده های لحظه ای سرعت باد، دید افقی و غلظت PM10 ثبت شده در ایستگاه هواشناسی زابل به طور همزمان دریافت شد. در هر رخداد توزیع عمودی رسوبات بادی با نصب رسوب گیرهایی در 7 ارتفاع از cm20 تا cm700 در منطقه نیاتک سیستان بررسی شد. نتایج نشان داد که رخدادهای مورد بررسی از شدت زیادی برخوردار بودند؛ به طوری که بادهای با سرعت m/s 16-19 بیشترین مدت زمان وزش را داشتند. دید افقی در بیشتر اوقات به کمتر از m 1000 و غلظت PM10  به بیشتر از μg m-3m-3 2000 و در برخی موارد μg m-3 8000 رسید. بیشترین  و کمترین مقدار رسوبات بادی به ترتیب در رخدادهای 3، 4 و 1 مشاهده شد. مقدار رسوبات با سرعت و مدت زمان وزش باد ارتباط داشته و بین غلظت PM10 ثبت شده در ایستگاه هواشناسی و مقدار رسوبات جمع آوری شده وابستگی نزدیک مشاهده شد. همچنین بین مقدار رسوبات و ارتفاع رابطه منفی و نمایی برقرار است.